“Em đã dành rất nhiều thời gian tự học, vậy tại sao khả năng nghe của em vẫn không được cải thiện ạ?”
“Trong 4 kỹ năng, em thấy nghe là kỹ năng khó nhất. Có cách nào giúp em cải thiện kỹ năng nghe được không cô?”
“Dù đã được giao tiếp nhiều với rất nhiều giáo viên nước ngoài nhưng em vẫn gặp rất nhiều khó khăn khi nghe vì ngữ điệu cũng như tốc độ nói. Em nên làm gì để cải thiện kỹ năng nghe đây ạ?”
Đây là những câu hỏi phổ biến liên quan tới kỹ năng nghe mà tôi nhận được trong suốt quá trình giảng dạy Tiếng Anh. “Sẽ không khó để nhận ra tầm quan trọng của kỹ năng nghe khi một nghiên cứu đã chỉ ra rằng nó chiếm tới 45% thời gian con người dành cho giao tiếp” (trích britishcouncil.vn). Chỉ khi nghe và hiểu gốc rễ vấn đề, con người mới tăng thêm cơ hội giao lưu và mở rộng mối quan hệ. Vì vậy, kỹ năng nghe được xem như một phần vô cùng quan trọng của việc giao tiếp tốt. Tuy nhiên, làm thế nào để cải thiện kỹ năng nghe luôn là câu hỏi khó đối với các bạn sinh viên khi học Tiếng Anh.
Trong bài viết này, 5 bí quyết sẽ được tác giả chia sẻ dựa trên những nghiên cứu đã thực hiện và những kinh nghiệm rút ra từ chính bản thân với hi vọng giải quyết thắc mắc của các bạn sinh viên, cũng như giúp các bạn tìm thấy phương thức luyện nghe phù hợp nhất với mình.
1. Tìm kiếm động lực luyện nghe mỗi ngày.
Còn gì thú vị hơn khi được làm những việc mình yêu thích mỗi ngày. Bạn mê nấu ăn, bạn đam mê thời trang hay những lĩnh vực khoa học. Hằng ngày bạn sẵn sàng đầu tư hàng giờ đồng hồ cho những đam mê của mình. Vậy tại sao bạn không thử kết hợp việc nghe tiếng Anh với đam mê vốn có. Rất nhiều nghiên cứu đã chỉ ra được tầm quan trọng của niềm đam mê trong việc phát triển một ngôn ngữ. Niềm đam mê hay động lực là chìa khoá dẫn đến sự thành công không chỉ trong việc học ngoại ngữ mà còn trong cuộc sống. Nghe những gì bạn yêu thích sẽ khiến việc học trở nên dễ dàng hơn, bạn thấy hứng thú và luôn tập trung ở mức độ cao, đây là điều kiện giúp bạn có thể duy trì thói quen nghe hằng ngày. Mỗi ngày, hãy dành một chút thời gian trong quỹ thời gian của bạn để tìm kiếm những video trên youtube bằng tiếng Anh về chủ đề bạn yêu thích và luyện nghe nó. Ban đầu, hãy chọn những video ngắn với phụ đề tiếng Anh để luyện tập. Sau dần, bạn hãy thử thách bản thân bởi những đoạn phim khó hơn hoặc thậm chí là những chương trình truyền hình dài kỳ.
Hãy thử tìm kiếm những chương trình phù hợp với đam mê của bạn. Dưới đây là một vài gợi ý:
MasterChef – nơi khơi dậy đam mê nấu ăn trong bạn
America’s Next Top Model – dành cho những tín đồ yêu thích thời trang
America’s got talent – nơi khám phá ra những tài năng ẩn sâu trong bạn
Friends – dành cho những bạn yêu thích những bộ phim truyền hình nhẹ nhàng và hài hước
2. Đừng dịch tiếng Anh sang tiếng Việt
Một thói quen tai hại đối với những sinh viên học tiếng Anh đó là cố gắng hiểu nội dung của bài nghe bằng cách dịch trong đầu. Quá trình này dịch chuyển toàn bộ sự chú ý của bạn vào việc phân tích hoặc dịch thay vì việc nắm được ý chính cốt lõi của vấn đề. Khi trò chuyện hoặc khi nghe, hãy cố gắng chọn ra những từ mà bạn biết. Bạn hãy sử dụng những từ này để đoán được ý tưởng cơ bản mà ai đó đang cố gắng truyền đạt cho bạn cũng như hiểu được nghĩa của những từ mới trong cuộc hội thoại. Khi luyện nghe hoặc kể cả trong giao tiếp hàng ngày, hãy chú ý đến giọng điệu, ngôn ngữ cơ thể và môi trường xung quanh. Những yếu tổ nhỏ này cũng sẽ giúp bạn hiểu được ý nghĩa mà người nói đang muốn hướng tới. Dần dần, não bạn sẽ tập trung được vào điều quan trọng nhất: hiểu tiếng Anh bằng tiếng Anh.
3. Nghe và viết (hoặc đánh máy)
Mới nghe có vẻ hơi nhàm chán nhưng bạn sẽ rất bất ngờ về mức độ hiệu quả của phương pháp này đối với việc học ngoại ngữ. Chính tôi cũng đã trải nghiệm phương pháp luyện nghe này. Tất cả những gì bạn cần đó là sự kiên trì và nỗ lực. Để giúp quá trình này trở nên bớt đơn điệu hơn bạn hãy làm theo các bước sau:
- kiên trì nghe, nghe, nghe và chép lại những gì đã nghe được
- xem phụ đề tiếng Anh và học từ vựng
- luyện nói với đoạn văn bạn vừa chép lại
Bản thân tác giả khi luyện tập theo phương pháp này luôn bắt đầu từ những đoạn phim của thần tượng hoặc bài phát biểu của những diễn giả yêu thích. Cùng với đó là chọn những đoạn nghe từ 3-5 phút, bởi đây là độ dài “lý tưởng” cho khả năng tập trung của bạn. Khi nghe, hãy cố gắng nghe đi nghe lại để không bỏ lỡ những từ ngữ quan trọng. Sau đó, khi luyện nói, hãy bắt chước theo giọng điệu, cử chỉ của nhân vật trong đoạn băng. Lúc đầu có thể hơi gượng gạo, nhưng dần dần, không chỉ khả năng nghe mà khả năng nói của bạn cũng sẽ được cải thiện đáng kể. Tin tôi đi, sau một vài tháng, bạn sẽ biết cách sử dụng tiếng Anh tự nhiên như người bản xứ.
4. Nâng cao vốn từ vựng
Từ vựng là vũ khí quan trọng giúp cho quá trình nghe trở nên dễ dàng hơn. Có nhiều phương pháp giúp bạn cải thiện vốn từ như học từ vựng thông qua hình ảnh hay âm thanh. Hãy chọn phương pháp phù hợp nhất với bạn. Điều quan trọng là đừng tách rời việc học nghĩa của từ và học cách phát âm cho chuẩn. Rất nhiều học trò của tôi có vốn từ khá phong phú nhưng vẫn gặp khó khăn trong khi nghe. Vấn đề nằm ở chỗ các bạn đã bỏ qua việc luyện phát âm khi học nghĩa của từ. Phát âm không chuẩn dẫn đến việc khó hình dung được từ vựng trong bài nghe. Hãy chịu khó nâng cao vốn từ vựng mỗi ngày và thường xuyên ôn lại chúng nhé!
5. Hình thành thói quen nghe tiếng Anh mỗi ngày
Học ngôn ngữ là quá trình thử thách sự kiên nhẫn của bản thân. Trước khi thấy được sự tiến bộ rõ ràng, chúng ta cần phải có sự tích luỹ lâu dài và đều đặn.
Những bí kíp tác giả đề cập ở trên chỉ thực sự hiệu quả khi bạn luyện nghe tiếng Anh hằng ngày. Hãy biến việc luyện nghe tiếng Anh thành một thói quen không thể thiếu mỗi ngày như ăn uống hay đánh răng rửa mặt. Mỗi ngày, bạn có thể dành ít hoặc nhiều thời gian cho phần nghe, nhưng nhất thiết đừng bỏ lỡ một ngày nào nhé. Hãy luôn nhớ rằng, có công mài sắt có ngày nên kim.
Hi vọng rằng với những chia sẻ như trên của tác giả, kỹ năng nghe sẽ không còn là nỗi sợ hãi của các bạn sinh viên!
ThS. Vũ Khánh Linh – Bộ môn Tiếng Anh cơ bản